Zmiana właściciela firmy to proces, który może wynikać z różnych okoliczności – sprzedaży, dziedziczenia, przekształcenia struktury przedsiębiorstwa, czy też zawiązania nowego wspólnika. Niezależnie od przyczyny, jest to moment ważny zarówno dla obecnego właściciela, jak i jego następcy. Warto wówczas zastanowić się, czy i kiedy konieczne będzie skorzystanie z usług notariusza.

Przeniesienie własności w przypadku działalności jednoosobowej

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, zmiana właściciela nie jest możliwa na takiej zasadzie, jak w spółkach. Przedsiębiorca prowadzący działalność wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej odpowiada za firmę osobiście i nie może \”przekazać\” działalności innej osobie. Aby sprzedać firmę lub przenieść ją na inną osobę, konieczne jest zbycie aktywów (np. nieruchomości, sprzętu, klientów) lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W takim przypadku notariusz może być potrzebny przy przenoszeniu praw własności nieruchomości czy udziałów w innych majątkowych składnikach działalności.

Zmiana właściciela w spółkach

W przypadku spółek prawa handlowego sytuacja wygląda inaczej. W spółkach kapitałowych, takich jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), zmiana właściciela (udziałowca) odbywa się poprzez przeniesienie udziałów na nową osobę. Umowa sprzedaży udziałów w spółce z o.o. musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Oznacza to, że bez obecności notariusza taka transakcja nie będzie ważna. Notariusz odgrywa tutaj decydującą rolę, gwarantując zgodność z przepisami prawa oraz odpowiednie zabezpieczenie interesów stron umowy.

Z kolei w przypadku spółek osobowych, takich jak: spółka jawna, komandytowa czy partnerska, notariusz nie zawsze jest wymagany. Wszystko zależy od zapisów umowy spółki oraz przedmiotu transakcji. Jeśli jednak w skład majątku spółki wchodzą nieruchomości, to ich sprzedaż zawsze wymaga formy aktu notarialnego. W takim wypadku notariusz ponownie staje się nieodzowny.

Dziedziczenie przedsiębiorstwa

Kolejnym przypadkiem, w którym zmiana właściciela firmy może wymagać obecności notariusza, jest dziedziczenie. W sytuacji, gdy właściciel przedsiębiorstwa umiera, jego spadkobiercy mogą przejąć firmę. Proces ten często odbywa się w kancelarii notarialnej, gdzie spadkobiercy mogą potwierdzić swoje prawa do majątku, w tym do prowadzenia działalności gospodarczej lub udziałów w spółce. Notariusz w takim przypadku sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, który umożliwia formalne przejęcie majątku przez nowe osoby.

Przekształcenia spółek i przedsiębiorstw

Innym przykładem, gdzie notariusz może być potrzebny, jest proces przekształcenia firmy. Właściciele przedsiębiorstw, decydując się na zmianę formy prawnej swojej działalności, np. przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową, muszą spełnić określone formalności. Akt przekształcenia, podobnie jak umowa spółki kapitałowej, wymaga formy aktu notarialnego.