Dziś kontynuujemy wątek rozpoczęty w pierwszej części artykułu. Przedstawiamy, jak wygląda proces poświadczenia dziedziczenia u notariusza, a także krok po kroku opiszemy procedurę podziału spadku zarówno w kancelarii notarialnej, jak i na drodze sądowej. Zapraszamy do lektury.

Poświadczenie dziedziczenia u notariusza

Alternatywą dla ścieżki sądowej jest skorzystanie z usług kancelarii notarialnej, gdzie notariusz wyda akt poświadczenia dziedziczenia. Tego rodzaju dokument pozyskamy u notariusza bez względu na to, czy dziedziczenie ma charakter ustawowy czy odbywa się na podstawie testamentu. Chyba że mamy do czynienia z testamentem szczególnym, wówczas pozostaje jedynie droga sądowa.

Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do sądowego stwierdzenia nabycia spadku, uzyskanie aktu poświadczenia dziedziczenia odbywa się znacznie szybciej i łatwiej. Dlatego, jeśli to tylko możliwe, warto skorzystać właśnie z tej ścieżki.

Jakich dokumentów potrzebujemy do uzyskania aktu poświadczenia dziedziczenia? Niezbędny będzie akt zgonu spadkodawcy, akt urodzenia i akt małżeństwa potencjalnych spadkobierców oraz ewentualny testament.

By poświadczenie dziedziczenia przebiegło szybko i sprawnie, w wyznaczonym terminie powinni stawić się wszyscy potencjalni spadkobiercy. Notariusz ma obowiązek sporządzić protokół dziedziczenia w formie aktu notarialnego. By mogło się to stać, konieczna jest zgoda między wszystkim spadkobiercami spadku. W przeciwnym razie konieczne będzie przeprowadzanie nabycia spadku na drodze sądowej.

Podczas wizyty w kancelarii notarialnej każdy z uczestników musi również złożyć oświadczenia mówiące o tym, że nie uczestniczył on w postępowaniu sądowym o stwierdzeniu nabycia spadku. Po wypełnieniu tych wszystkich formalności, notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Rejestr Aktów Poświadczenia Dziedziczenia

By akt poświadczenia dziedziczenia wydany przez notariusza stał się prawomocny, należy go zarejestrować w Rejestrze Aktów Poświadczenia Dziedziczenia. Obecnie możemy to szybko i łatwo zrobić przez Internet, wchodząc na Elektroniczny Rejestr Spadkowy.

Rejestr spadkowy zawiera dane dotyczące miejsca i czasu sporządzenia dokumentów poświadczenia dziedziczenia, a także informacje o spadkodawcy takie jak adres ostatniego miejsca zamieszkania oraz datę i miejsce śmierci.

Przy okazji należy zaznaczyć, że bez względu na to czy nasze prawa do spadku nabyliśmy drogą sądową czy u notariusza, nie musimy go potwierdzać w rejestrze. Jednakże jest to zalecane, zwłaszcza jeśli spadkobierca odziedziczył nieruchomość gruntową. Według prawa bowiem nowy właściciel nieruchomości ma ograniczony czas na ujawnienie swego prawa do niej w księdze wieczystej. Jeśli tego nie zrobi, grozi mu kara grzywny wynosząca od 500 d o 10 000 zł.

Brak rejestru spadku uniemożliwia również sprzedaż takiej nieruchomości. Bez postanowienia o nabyciu spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia spadkobierca nie będzie w stanie udowodnić swoich praw do danej nieruchomości.

Podział spadku

Kolejnym etapem na drodze uzyskania spadku jest jego podział. Możliwe są dwa rodzaje podziału: dział spadku umowny oraz dział spadku przeprowadzony przez sąd.

Dział spadku umowny przeprowadzany jest wówczas, gdy wszyscy spadkobiercy są w zgodzie co do podziału majątku. W takiej sytuacji wystarczy jedynie zawrzeć umowę w formie pisemnej. Wskazane jest dodatkowe stworzenie jej w formie aktu notarialnego, kiedy w spadku znajduje się nieruchomość, lub gdy sytuacja dotyczy prawa rzeczowego nieruchomości, a także własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu.

Z kolei sądowy dział spadku polega na ustaleniu składu majątku oraz jego wartości. By wszcząć sądowe postępowanie należy złożyć wniosek. Może to zrobić każdy ze spadkobierców, nabywca udziału spadku lub wierzyciel spadkobiercy.

W toku postepowania sąd ustala, jaka jest ogólna wartość całego spadku, a następnie wylicza wartość określonych jego części. Istnieje możliwość, by spadkobiercy sami dokonali określenia wartości przedmiotu spadku. Jeśli wszyscy będą zgodni, zostaną one uznane przez sąd. Jeśli nie, sąd samodzielnie lub przy pomocy rzeczoznawców określi wartość poszczególnych części spadku.

W wyniku sądowego działu spadku, majątek może zostać podzielony na różne osoby. Pierwszy z nich to sposób fizyczny z ewentualną dopłatą, drugi polega na przyznaniu majtku jednemu lub kilku spadkobiercom i określeniu obowiązku spłacenia pozostałych osób mających prawo do spadku. Ostatni to podział cywilny, w którym cały majątek zostanie sprzedany, a między spadkobierców zostaną podzielone pieniądze ze sprzedaży.

Wybór sposobu podziału spadku zależy od sądu. Spadkobiercy mogą wyrazić swoją wolę w tej kwestii i jeśli będzie ona zgodna z zasadami życia społecznego i jednogłośna dla wszystkich spadkobierców, wówczas sąd przychyli się do niej. Jeśli nie, sam wybierze najlepszą formę podziału spadku.

Podsumowanie

Jak widać, dziedziczenie nieruchomości oraz pozostałych elementów spadku to żmudny proces, zwłaszcza jeśli spadkobiercy nie są ze sobą zgodni. Brak zgody wymaga bowiem wejścia na drogę sądową, co znacznie wydłuża moment uzyskania praw do swojej części majątku. Jeśli natomiast wszyscy spadkobiercy mają jednogłośne zdanie, cały proces będzie dużo szybszy i można go sfinalizować podczas jednej wizyty u notariusza.