Majątek oraz nieruchomości podlegają dziedziczeniu.  Po śmierci osoby je posiadającej, przechodzą w ręce najbliższej rodziny, najczęściej małżonka oraz dzieci. Jednak zdarza się również, iż spadek otrzymują dalsi krewni. Odziedziczenie może zostać utrudnione. Dzieje się to w sytuacji, kiedy dana osoba chce zrezygnować z przekazywania swoich dóbr jednemu z członków rodziny, na przykład dziecku. Czy można całkowicie wydziedziczyć członka rodziny? W jaki sposób można to zrobić?

 

Wydziedziczenie – najczęstsze przyczyny

Powodem wydziedziczenia są zazwyczaj konflikty rodzinne. Niekiedy dana osoba chce, aby całość majątku otrzymała tylko małżonka lub jedynie jedno z dzieci. Właściciel dóbr ma prawo do odebrania członkom rodziny możliwości dziedziczenia majątku. Jednak nie we wszystkich sytuacjach. Całkowite wydziedziczenie nie jest łatwym procesem i można je podważyć. Bez względu na przyczynę podjętej decyzji, możliwe są działania prawne, które uniemożliwią odziedziczenia majątku. Jednak czy to oznacza, iż wydziedziczona osoba nie otrzyma niczego z majątku zmarłego? Nie, prawo chroni spadkobierców. Istnieją jednak sytuacje, w których możliwe jest całkowite wydziedziczenie.

Sposoby na przepisanie majątku

Pierwszym i najczęściej stosowanym zabiegiem jest sporządzenie testamentu. To w nim wyrażona jest wola konkretnej osoby, która podjęła decyzję na temat tego kto i w jakim zakresie dziedziczy majątek w przypadku śmierci. Prawo dotyczące dziedziczenia jest jednak o wiele bardziej skomplikowane. Niezależnie od woli zmarłego, część majątku i tak należy się najbliższej rodzinie, określa się to zachowkiem. Ma on na celu zabezpieczanie interesów spadkobierców, którzy mogą żądać  swojej części majątku, przejętego przez innych spadkobierców. Istnieją jednak sytuacje, a których możliwe jest pozbawienie prawa do zachowku. Nie wystarczy, że dana osoba zostanie w testamencie całkowicie pominięta. W takiej sytuacji wciąż może ubiegać się o zachowek. Całkowite wydziedziczenie powinno  zostać dokładnie ujęte w testamencie, jednakowoż ma moc wyłącznie w niektórych sytuacjach.

Warunki całkowitego wydziedziczenia opisane są w  Kodeksie Cywilnym, a dokładniej w art. 1008. Wydziedziczenie całkowicie pozbawia najbliższego członka rodziny do zachowku i jest możliwe w przypadku popełnienia przez wydziedziczanego wobec sporządzającego testament lub bliskich konkretnych przestępstw lub naruszeń. To postanowienie nie będzie jednak w mocy w przypadku udowadniania wybaczenia czynów. Jeśli spadkodawca przebaczył osobie, której niczego nie chce podarować po śmierci, wówczas nie ma możliwości całkowitego wydziedziczenia. Ponadto wszelkie zarzuty i przyczyny całkowitego wydziedziczenia mogą zostać obalone w sądzie.

Kiedy możliwe jest całkowite wydziedziczenie?

Całkowite wydziedziczenie możliwe jest w trzech sytuacjach:

 

 

Art. 1008. Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

 

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

 

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

 

Wydziedziczenie możliwe jest zatem, kiedy spadkobierca dopuszcza się między innymi: złego prowadzenia się, popełnienia umyślnego przestępstwa na szkodę innych osób. Uzasadnionym powodem pozbawienia dziedziczenia może być również zażywanie narkotyków oraz handel nimi. Brak wspomagania finansowego w sytuacji, kiedy spadkodawca potrzebuje środków finansowych również ma wpływ na wydziedziczenie. Jeśli spadkobierca dokona przestępstwa oraz obrazy wobec spadkodawcy lub najbliższych członków rodziny, wówczas spadkodawca również ma prawo do wydziedziczenia danej osoby. Jest to możliwe również w sytuacji zaniedbywania relacji rodzinnych i obowiązków wobec niej. Ma to miejsce jedynie w sytuacjach, kiedy jest to udowodnione. To wbrew pozorom nie jest takie łatwe. Należy pamiętać, że nawet drobne działania, jak na przykład zapisane maile, wiadomości SMS czy pocztówki mogą świadczyć o tym, że wydziedziczany spadkobierca nie zaniedbuje rodziny. Niekiedy wymagane są w tym przypadku zeznania świadków i sprawa sądowa. Nie zawsze bowiem istnieją na to dowody. Warto podkreślić, że przyczyny wydziedziczenia muszą występować w momencie tworzenia testamentu. Zatem, nie można wydziedziczyć kogoś, jeśli ten w przyszłości dokona konkretnego przestępstwa czy działania.

Całkowite wydziedziczenie zostaje uznane przez sąd najczęściej w ostateczności, kiedy wszelkie konflikty rodzinne nie zostały wyjaśnione i przebaczone.  Zabezpieczenie w formie zachowku dla najbliższej rodziny jest również uzasadnione, gdyż może zdarzyć się, że wydziedziczenie jest zwyczajnym kaprysem ze strony spadkodawcy, celem zdenerwowania najbliższych członków rodziny. Zachowek umożliwia zatem otrzymanie pewnej kwoty i pozwala na dziedziczenie, nawet wbrew testamentowi.