Co trzeba wiedzieć na temat ustanowienia służebności dla małżonków w formie aktu notarialnego?

Ustanowienie służebności dla małżonka w formie aktu notarialnego to jedna z częstszych czynności, jakie pojawiają się w praktyce notarialnej w kontekście prawa rodzinnego i majątkowego. Jest to rozwiązanie, które pozwala zagwarantować małżonkowi możliwość korzystania z nieruchomości w określonym zakresie, niezależnie od tego, kto formalnie pozostaje jej właścicielem. Tego rodzaju zabezpieczenie bywa szczególnie istotne w sytuacjach, gdy prawo własności przysługuje tylko jednemu małżonkowi, ale oboje chcą mieć pewność, że w razie różnych okoliczności druga strona nie utraci prawa do korzystania z domu czy mieszkania.

Czym jest akt ustanowienia służebności dla małżonka?

Służebność ustanowiona na rzecz małżonka stanowi prawo rzeczowe, które zapewnia jednej osobie możliwość korzystania z nieruchomości należącej do drugiej. Najczęściej dotyczy to służebności osobistej mieszkania, polegającej na prawie do zamieszkiwania w określonej nieruchomości i korzystania z niej w oznaczonym zakresie. Takie rozwiązanie daje pewność, że nawet jeśli własność nieruchomości zostanie przeniesiona, prawo korzystania przez małżonka pozostanie nienaruszone.

Akt notarialny jest w tym przypadku niezbędny, ponieważ tylko w tej formie można skutecznie ustanowić służebność. Notariusz dba o to, aby treść dokumentu była jasna, zgodna z prawem i wolą stron, a jednocześnie precyzyjnie określała zakres przysługujących praw. Dzięki temu małżonek korzystający z nieruchomości zyskuje mocne i niepodważalne zabezpieczenie prawne.

Jak przygotować się do sporządzenia aktu?

Przygotowania do wizyty u notariusza w celu ustanowienia służebności obejmują zebranie dokumentów i przemyślenie treści planowanego prawa. Osoby chcące sporządzić akt powinny zabrać ze sobą:

• ważne dokumenty tożsamości, czyli dowody osobiste lub paszporty,
• dokumenty dotyczące własności nieruchomości, w tym odpis z księgi wieczystej, umowę nabycia lub inny akt potwierdzający tytuł własności,
• dane osobowe małżonka, na rzecz którego ma być ustanowiona służebność,
• w niektórych przypadkach także dodatkowe dokumenty dotyczące np. numerów działek lub planów nieruchomości.

Bardzo ważne jest również ustalenie szczegółów służebności – zakresu prawa, jakie ma przysługiwać małżonkowi, pomieszczeń, z których będzie mógł korzystać, ewentualnych ograniczeń czy obowiązków. Dokładne omówienie tych kwestii przed spotkaniem ułatwia sporządzenie aktu i sprawia, że treść dokumentu nie budzi wątpliwości.

O czym należy pamiętać przy ustanawianiu służebności?

Służebność osobista ustanowiona dla małżonka ma charakter ściśle związany z jego osobą i wygasa z chwilą jego śmierci. To oznacza, że nie można jej przenieść na inną osobę ani zbyć. Z tego względu należy dokładnie przemyśleć, czy takie zabezpieczenie odpowiada oczekiwaniom stron.

Istotne jest także to, że ustanowienie służebności wpływa na wartość nieruchomości. W przypadku sprzedaży domu lub mieszkania nabywca musi liczyć się z tym, że prawo korzystania przysługuje małżonkowi i nie można go dowolnie usunąć. W praktyce oznacza to, że ustanowiona służebność daje realne i trwałe zabezpieczenie, ale jednocześnie wiąże się z pewnym ograniczeniem właściciela.

Warto pamiętać, że strony mogą określić w akcie zakres służebności w sposób bardzo szczegółowy. Można ograniczyć ją do konkretnego pokoju, określonych pomieszczeń gospodarczych czy prawa korzystania z kuchni i łazienki. Możliwe jest również ustalenie obowiązku ponoszenia przez małżonka części kosztów utrzymania nieruchomości, takich jak opłaty za media.

Jaka jest rola notariusza w całym procesie?

Notariusz pełni niezwykle ważną rolę w procesie sporządzania aktu ustanowienia służebności. Jego zadaniem jest nie tylko nadanie czynności formy prawnej, ale także wyjaśnienie wszystkim stronom skutków ustanowionego prawa. Notariusz czuwa nad tym, aby dokument nie zawierał zapisów sprzecznych z przepisami oraz aby zabezpieczał interesy stron w sposób przejrzysty.

Podczas spotkania notariusz odczytuje akt, tłumaczy znaczenie poszczególnych zapisów i odpowiada na pytania. Dzięki temu obie strony mają pewność, że podpisują dokument zgodny z ich wolą i w pełni rozumieją jego konsekwencje. Akt notarialny trafia następnie do repertorium notarialnego, a informacja o ustanowionej służebności zostaje wpisana do księgi wieczystej nieruchomości, co nadaje jej pełną skuteczność prawną.