Zrzeczenie się dziedziczenia to czynność prawna, która może wpłynąć na przyszłe rozliczenia majątkowe w rodzinie. Decyzja o rezygnacji z prawa do spadku może być podjęta z różnych powodów np. kwestii osobistych, chęci uniknięcia konfliktów między spadkobiercami. Ważne w tym procesie jest to, że zrzeczenie się dziedziczenia odbywa się wyłącznie w formie aktu notarialnego. Sprawdź, jak przebiega cała procedura.
Czym jest zrzeczenie się dziedziczenia?
Zrzeczenie się dziedziczenia to umowa zawierana między przyszłym spadkodawcą a jego spadkobiercą ustawowym. Jej skutkiem jest wyłączenie danej osoby z kręgu spadkobierców ustawowych. Osoba ta nie dziedziczy majątku po spadkodawcy, nawet jeśli nie ma testamentu. W praktyce oznacza to, że po śmierci spadkodawcy zrzeczenie się nie wymaga dodatkowych działań (jest skuteczne z mocy prawa).
Skutki zrzeczenia obejmują również zstępnych osoby zrzekającej się – dzieci, wnuki itd. Jeśli jednak strony chcą ograniczyć skutki wyłącznie do jednej osoby, muszą to jasno zapisać w umowie notarialnej.
Kiedy można się zrzec dziedziczenia?
Zrzeczenia można dokonać wyłącznie za życia spadkodawcy i tylko przez zawarcie umowy u notariusza. Nie można tego zrobić po jego śmierci. Wówczas stosuje się instytucję odrzucenia spadku, która wygląda zupełnie inaczej.
Zrzeczenie dotyczy tylko dziedziczenia ustawowego. Jeśli spadkodawca później sporządzi testament i powoła do spadku osobę, która wcześniej zrzekła się dziedziczenia, ta osoba będzie mogła dziedziczyć na podstawie testamentu, chyba że treść umowy stanowi inaczej.
Jak wygląda procedura notarialna?
Aby zrzec się dziedziczenia, konieczna jest osobista obecność zarówno przyszłego spadkodawcy, jak i potencjalnego spadkobiercy u notariusza. Notariusz przygotowuje akt notarialny, w którym obie strony wyrażają zgodę na skuteczne zrzeczenie się prawa do dziedziczenia.
Podczas czynności notarialnej:
- notariusz upewnia się, że obie strony rozumieją skutki prawne zrzeczenia,
- sprawdza tożsamość stron oraz ich relację rodzinną,
- sporządza treść umowy z uwzględnieniem woli stron i ewentualnych ograniczeń (np. że zrzeczenie nie dotyczy zstępnych),
- dokument zostaje podpisany i opatrzony pieczęcią kancelarii.
Koszt czynności jest ustalany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości. Zazwyczaj opłata za zrzeczenie się dziedziczenia nie przekracza kilkuset złotych, jednak może różnić się w zależności od zakresu dokumentu i lokalizacji kancelarii.
Czy można odwołać zrzeczenie?
Można to zrobić, jednak odwołanie umowy zrzeczenia się dziedziczenia również musi nastąpić w formie aktu notarialnego. Ponadto wymaga zgody obu stron – spadkodawcy i osoby, która wcześniej się zrzekła. Tylko wtedy osoba ta wraca do kręgu spadkobierców ustawowych.
Warto zaznaczyć, że zrzeczenie się dziedziczenia nie wpływa na ewentualne roszczenia o zachowek, chyba że zostało to przewidziane w umowie.
Zrzeczenie się dziedziczenia to poważna decyzja, której skutki są dalekosiężne i często nieodwracalne. Można jej dokonać tylko za życia spadkodawcy i wyłącznie u notariusza. Dlatego warto dobrze przemyśleć motywy takiego kroku. Współpraca z doświadczonym notariuszem pozwoli przeprowadzić całą procedurę sprawnie i zgodnie z obowiązującym prawem. Jeśli masz wątpliwości, warto skonsultować się wcześniej z kancelarią notarialną i poznać wszystkie konsekwencje tej decyzji.
