Odziedziczenie majątku po bliskiej osobie może wydawać się korzystne, jednak nie zawsze tak jest. Wraz z prawami do nieruchomości, pieniędzy czy cennych przedmiotów, spadkobiercy mogą odziedziczyć również długi zmarłego. W praktyce oznacza to, że mogą zostać zobowiązani do spłaty jego kredytów, pożyczek czy innych zobowiązań finansowych. Polskie prawo przewiduje kilka rozwiązań, które pozwalają uniknąć przejęcia długów spadkowych. Właśnie w tym momencie ważną rolę odgrywa kancelaria notarialna, która pomaga spadkobiercom w podjęciu właściwej decyzji i dopełnieniu formalności.

Jak sprawdzić, czy spadek zawiera długi?

Przed podjęciem decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku warto dokładnie sprawdzić jego skład. W tym celu można:

• Uzyskać informacje o ewentualnych zobowiązaniach w bankach, urzędach skarbowych i innych instytucjach.
• Skorzystać z rejestru dłużników, aby sprawdzić, czy zmarły widniał jako dłużnik.
• Udać się do notariusza, który może pomóc w ustaleniu zakresu dziedziczenia i udzielić fachowej porady.

Brak weryfikacji długów przed podjęciem decyzji może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi. Dlatego warto działać rozważnie.

Możliwe rozwiązania prawne

Spadkobiercy mają trzy możliwości postępowania w przypadku dziedziczenia długów. Każda z nich wymaga złożenia odpowiedniego oświadczenia w określonym terminie.

Przyjęcie spadku wprost

Decydując się na przyjęcie spadku wprost, spadkobierca przejmuje cały majątek – zarówno aktywa, jak i długi. Oznacza to, że odpowiada za zobowiązania zmarłego całym swoim majątkiem. Może być to znacznie ryzykowne.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

To bezpieczniejsze rozwiązanie, ponieważ spadkobierca odpowiada za długi tylko do wartości odziedziczonego majątku. Jeśli więc aktywa są warte mniej niż długi, nie będzie zobowiązany do pokrywania nadwyżki z własnych środków.

Aby skorzystać z tej opcji, konieczne jest sporządzenie spisu inwentarza, który określi wartość majątku i długów. Można to zrobić w sądzie lub u notariusza, który sporządzi stosowny protokół.

Odrzucenie spadku

Jeśli długi przewyższają majątek, najbardziej rozsądnym rozwiązaniem może być całkowite odrzucenie spadku. W takim przypadku spadkobierca nie dziedziczy ani aktywów, ani zobowiązań.

Jeśli odrzuci się spadek, przechodzi on na dalszych spadkobierców, np. dzieci lub wnuki. Warto więc zadbać o to, by także one odrzuciły dziedziczenie, aby uniknąć przejęcia długów przez kolejne pokolenia.

Rola kancelarii notarialnej

Notariusz odgrywa ważną rolę w postępowaniu spadkowym. Jego zadania obejmują:

• Doradztwo prawne – wyjaśnienie konsekwencji przyjęcia lub odrzucenia spadku.
• Sporządzanie oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – dokumenty te należy złożyć w terminie sześciu miesięcy od dnia dowiedzenia się o spadku.
• Sporządzenie inwentarza spadkowego – jeśli spadkobierca decyduje się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, notariusz pomoże sporządzić stosowny protokół.
• Poświadczenie dziedziczenia – to alternatywa dla sądowego stwierdzenia nabycia spadku. Notarialne poświadczenie jest często szybszą i mniej skomplikowaną opcją.

Kiedy należy podjąć decyzję?

Najważniejsze jest, by nie zwlekać z decyzją. Jeśli w ciągu sześciu miesięcy od momentu dowiedzenia się o spadku nie zostanie złożone żadne oświadczenie, spadek zostanie automatycznie przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Choć chroni to przed odpowiedzialnością za długi powyżej wartości majątku, wciąż wymaga przeprowadzenia procedury inwentaryzacji.