Wraz ze śmiercią spadkodawcy spadkobierca na mocy zapisanego testamentu lub obowiązującej ustawy nabywa spadek. Niezależnie od tego, czy jest to nieruchomość, określona kwota pieniędzy czy też dług, spadek można odrzucić. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest złożenie stosownego oświadczenia przed Sądem lub notariuszem. Na czym polega ta procedura i kiedy należą ją przeprowadzić?
Odrzucenie spadku – kto może o nie wystąpić?
Odrzucenie spadku to możliwość przysługująca osobie, która nabyła spadek na mocy ustawy lub testamentu. Jeżeli jednak nie chce go przyjąć, może złożyć stosowne oświadczenie osobiście w przypadku, gdy ma całkowitą zdolność do wykonywania czynności prawnych lub za pośrednictwem przedstawiciela ustawowego.
Osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, nie musi składać oświadczenia o odrzuceniu spadku osobiście. Może skorzystać w tym celu z pomocy pełnomocnika. Stosowne pełnomocnictwo jednak powinno być poświadczone urzędowo i mieć formę pisemną. Możliwe jest zatem odrzucenie spadku u notariusza. Kompleksowe usługi w tym zakresie oferuje Kancelaria Notarialna Anety Sitnickiej w Warszawie.
Oświadczenie o odrzucenie spadku u notariusza lub w Sądzie należy złożyć najpóźniej 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do nabycia spadku. W przeciwnym razie osoba nabywa spadek niezależnie od tego, czy obejmuje on dobra materialne, znaczne kwoty finansowe czy też zadłużenia i zobowiązania.
Może się jednak zdarzyć, że niedługo po śmierci spadkodawcy (osoba A), umrze również spadkobierca (osoba B). Wówczas oświadczenie o odrzuceniu spadku mogą złożyć zstępni spadkobiercy (osoby C). W takiej sytuacji termin na tę czynność nie może być krótszy niż możliwość złożenia ich oświadczenia o odrzucenie spadku spadkobiercy (osoby B).
Jakie są konsekwencje odrzucenia spadku?
W sytuacji, gdy spadkobierca zdecyduje się na odrzucenie spadku, traktowany jest tak, jakby nie dożył spadku, zatem dziedziczeniu podlegają jego zstępni. Ponadto dochodzi do zmiany tytułu powołania do spadku i prawo do dziedziczenia zyskują spadkobiercy ustawowi. Na skutek zmian związanych z decyzją o odrzuceniu dochodzi również do zmiany wielkości udziałów w spadku poszczególnych osób uwzględnionych w całej procedurze. Jeżeli osoba odrzuciła spadek i nie posiadała zstępnych, jej część rozdzielona zostaje pomiędzy pozostałych, którym przysługuje spadek, pod warunkiem że oni również nie zdecydowali się na odrzucenie spadku.
Należy pamiętać, że odrzucenia spadku nie można dokonać na rzecz innej, wskazanej przez siebie osoby. Działanie to nie jest też skuteczne w sytuacji, gdy w efekcie doszłoby do pokrzywdzenia wierzycieli. Bywa tak np. wtedy, gdy spadkobierca ma długi, a przyjęcie spadku umożliwiłoby ich spłacenie. W tej sytuacji wierzyciele mają prawo domagać się spłacenia długów i uregulowania należności z przedmiotów lub kwot pieniężnych, które spadkobierca ma zapisane w testamencie lub ma odziedziczyć ustawowo zgodnie z zaistniałą sytuacją.
